- पवित्रा राउत/पहिलोपोस्ट
सिँगो जिल्लामा मंगलवार सम्ममा १२ सय ६० को मृत्यु भइसकेको छ । घाइतेको संख्या लगभग तीन हजार पुगेको छ । जिल्लाका ९० प्रतिशत भन्दा बढि घर ध्वस्त भएर खाद्यान्न सामग्री पनि सँगै पुरिएकाले खाद्यान्न अभाव भएको हो । साथमा अधिकांश संरचना र बाटो भत्किएकाले पानीको अभाव भएको छ ।
दुखद घटनाले तहस नहस भएको चौतारा वरपरका क्षेत्र र गाउँहरुमा अहिले सम्म सरकारी निकाय संघसंस्था र ब्यक्तिगत कुनै खालको सहयोग पुगेको छैन । भुकम्प पीडित सबैभन्दा बढि ब्यक्तिहरु चौताराको टुडिखेलमा जम्मा भएका छन् । जिल्ला जन स्वास्थ्य भवन पूर्ण रुपमा क्षतिग्रस्त हुँदा उपलब्ध केहि चिकित्सक खुल्ला ठाउँमा बसेर निरन्तर उपचार गरिरहेका छन् ।
तर पर्याप्त चिकित्सक र औषधीकौ अभावमा घाइतेहरुको उपचार हुन सकिरहेकौ छैन । नेपाल आर्मीको उपस्थिती र रेडक्रसले टांगिदिएको केहि पाल बाहेक सिन्धुपाल्चोवासीले अन्य कतैबाट सहयोग पाएका छैनन् । वरपरका कलेज र विद्यालय भवन तहसनहस भएका छन् ।
राजधानीवाट ८५ किलोमिटर मात्र टाढा रहेको चौतारासम्मको भयावह दृश्य दोलालघाट बाट केहि माथी लागेपछि सुरु हुन्छ । जुन चौतारामा गएर टुंगिदैन । तर सिंगो सिन्धुपाल्चोकको वास्तविक स्थिती पत्ता लगाउन महिनौ लाग्नेछ ।
भुकम्पले गएको पहिरोले चौतारासम्म मात्र यातायातमा पुग्न सकिन्छ । चौतारासम्म पुग्दा पनि विचविचमा आधा दर्जन ठाउँमा सडक नराम्ररी भासिएका छन् । गाउै सखाप भएका अधिकांश ठाउमा अझै पनि उद्धारका लागि जान सकिएको छैन । शोक र पीडामा प्रताडित जिल्लावासी सरकार लगायत सबैमाथि आक्रोश पोखिरहेका छन् ।
“खाद्यान्न, औषधी र पानी निर्मलीकरण चक्की लिएर आउनुस”
खाद्यान्न अभावका कारण वचेका केहि पसलमा रहेका थोरै सामाग्री खोसाखोस भएको छ । “खानेकुरा छैन, लुछाचुडी चलिरहेको छ” बाँच्नका लागि खानै पर्यो” एक स्थानीयले भने ।चौतारा नजिकै बाँकी रहेका केहि पसलमा भएका सामग्री रित्तिएका छन् । “भएका सामान सबै सक्कीसक्यो मान्छेको हुल सकिदैन भएर पनि नदिएको जस्तो गरेर झगडा हुन थाल्यो त्यसैले पसलै बन्द गरिदिए” चौतारा बजारमा पसल रहेकी प्रमिशा बस्नेतले वताइन् । चौतारासम्म सहजै यातायात पुग्ने भएपनि राहत अथवा सहयोग बोकेर कोही पुगेका छैनन् ।
काठमाडौं केहि खाद्यान्न र औषधी बोकेर पुगेको हाम्रो टोली नै खाद्यान्न पुर्याउने पहिलो टोली थियो । काठमाडौंका सेमन्त दाहाल, ललितपुरका सुरेश थापा र रुकमणी महर्जन र म सहितकौ हामी चार जनाको टोली चिउरा, चाउचाउ दालमोठ, पानीका साथमा केहि औषधी र पाल हामीले सकेजति बोकेर वेलुकी ४ बजे चौतारा पुगेका थियौं ।
चौतारामा घरबारविहीनको रेखदेखका खटिएका नेपाल आर्मीका मेजर दीपक गुरुङले खाद्यान्न, शुद्ध पानी र औषधीको अभाव विकराल रहेकाले स्थलगत भ्रमण आउनेलाई केहि न केहि बोकेर आउन अनुरोध गरे ।
“खानेकुरा छैन, औषधी छैन, शुद्ध पानीको अभाव छ , यहाँ सबै क्षेत्रबाट तत्काल सहयोगको आवश्यकता छ, यहाँ आउनेले कम्तिमा पानी निर्मलीकरण गर्ने चक्की भए पनि बोकेर आउनु होला” उनले अनुरोध गरे । कतिपय दुर्गमा गाउँमा जान नसकेका कारण उद्धार गर्न सकिएको छैन, त्यसैले विरामीको संख्या बढने भएकाले बिशेष ध्यान पुर्याउन पर्ने स्थिती छ ।
सपनामा भत्किए जस्तो घरहरु ढले
जिल्लाको स्थलगत भ्रमणका साथमा केहि राहत सामग्री बोकेर गएको हाम्रो टोलीले एउटा गम्भिर घाइते ८० बर्षिय आमालाई बोकेर काठमाडौं हुत्तिएका थियौं । चौतारामा १५ मिनेट मात्र रोकिएको हाम्रो टोलीलाई उनै ८० बर्षिय सेतीमाया तामङका छोरा सुदिपले शनिबारको त्यो कहाली लाग्दो घटनाको वेलिविस्तार लाए ।ललितपुरको च्यासलमा सुरुक्षा गार्डमा जागिरे सुदिप केहि दिन अधि मात्र चौतारा नगरपालिका ८ मा रहेका आफ्नो घर पुगेका थिए । गएको बेला एक दुइ दिन बसेर आउछु भनेर घरमै रहेका थिए । “छोराको स्कुलको जुत्ता किन्न आएको थिए, पसलमा रहदै एक्कासी सटर हल्लियो, बाहिर भागे, हेर्दा हेदै एकपछि अर्को घर ढल्न थाले ।
सपनामा ढलेको जस्तो गरि घरहरु आँखा अगाढी ढले, कोलाहल थियो । भागदौड थियो, मेरो ओठ तालु सुक्यो घाँटी सुक्यो, खाल्टोमा भेटिएको धमिलो पानी पिए र निस्सासिदै घर पुगे, घर ढलिसकेछ, आमा श्रीमतीलाई छोरा र बुबाले जसोतसो वाहिर निकालेछन् । आमा सबैभन्दा घाइते हुनुभयो । दुइ वटै खुट्टा काटएिको छ ।
पटक पटक भुकम्प गइरहेकाले काठमाडौं आउन सकिएन । आज जसोतसो गरेर चौतारासम्म आमालाई लिएर आएँ” सुदीपकी आमा सेतिमायालाई सात बजे हामिले ट्रमा सेन्टर पुर्यायौं उनको दुबै खुट्टाको शल्यक्रिया गर्न पर्ने भएको छ । गहिरो घाउ चार दिनसम्म यसै रहदा उनको खुट्टाको स्थिती पनि यसै भन्न सकिने अवस्थामा छैन ।
सिन्धुपाल्चोकमा यस्ता हजारौं घाइते छन जसको उद्धार गर्न सकिएको छैन। गाउँ गाउ ध्वस्त भएको दृश्य चौतारामा सम्म पुग्दा बाटैमा कयौ भेटिन्छ , जसले आङै सिरीङग बनाउछ। यो भयावहमा उद्धारका नाममा काठमाडौं उपत्यका भित्रिएका राष्ट्रिय अन्तराष्ट्रिय संस्था तथा सामाजिक कार्यकर्ताको सानो टोली मात्रै पनि त्यहाँ पुग्यो भने पनि जिल्ला वासीकालागि ठुलो साथ हुनेछ ।
भूकम्पले ध्यवस्त बनाएको सिन्धुपाल्चोकको मेलम्ची बजार । तस्बिर: कुमार चौलागाई/रासस
सिन्धुपाल्चोकको शिखरपुर वडा नंं ४ को माझी वस्ती । यहाँ छ जनाको मृत्यु हुनुका साथै वस्तीका पूरै ६४ घर पूर्णरुपमा ध्वस्त बनाएको छ । तस्बिर: नारायण न्यौपाने/रासस
सिन्धुपाल्चोकको सिन्धुकोट वडा नंं ७ स्थित भूकम्पले ध्यवस्त बनाएको भदौरै गाउँ । जहाँ वस्तीका पुरै २४ घर पूर्णरुपमा ध्वस्त बनाएको छ ।
तस्बिर: रमेश लम्साल/रासस
विनाशकारी भूकम्पमा परेर ध्वस्त भएको संरचना पन्छाउँदै सिन्धुपाल्चोक भोटेचौरका कृष्णबहादुर तामाङ र उनका परिवार, यहाँ तामाङ परिवारका पाँच जनाको मृत्यु भएको थियो । तस्बिर: कुमार चौलागाई/रासस
विनाशकारी भूकम्पमा परेर ध्वस्त भएको संरचना पन्छाउँदै सिन्धुपाल्चोक भोटेचौरका कृष्णबहादुर तामाङ र उनका परिवार, यहाँ तामाङ परिवारका पाँच जनाको मृत्यु भएको थियो । तस्बिर: कुमार चौलागाई/रासस
