भीमदत्तनगर : कञ्चनपुरको नाका हुँदै भारतबाट भित्रिएका नेपालीको कोरोना संक्रमण परीक्षण नगरी बिहीवार सम्बन्धित पालिका पठाइएको छ। परीक्षण बिनानै उनीहरूलाई नेपाल प्रवेश गराउँदा कोरोना संक्रमणको जोखिम बढेको छ।
दुई दिनसम्म भारतबाट यहाँको नाका हुँदै भित्रिएका नागरिकलाई भीमदत्तनगरस्थित बैजनाथ इन्जिनियरिङ कलेजको क्वारेन्टाइनमा राखेर कोरोना संक्रमण परीक्षणपछि मात्रै सम्बन्धित पालिकाको जिम्मा लगाउने गरिएको थियो।
सीमामा अलपत्र यात्रुको चाप बढेसँगै यहाँको क्वारेन्टाइनमा जम्मा गरेर स्वास्थ्य परीक्षण नै नगरी ४२९ जनालाई सम्बन्धित पालिकामा पठाइएको छ। सम्बन्धित पालिकासितको समन्वय हुन नसक्दा १७ जना भने क्वारेन्टाइनमै छन्। प्रहरीले बुधवार पनि ४०० भन्दा बढी नागरिकलाई यहाँबाट पठाएको थियो। वडा प्रहरी कार्यालय भीमदत्तनगरका प्रमुख प्रहरी निरीक्षक मोहनजङ्ग बुढथापाले भारतबाट आएका गोरखा, काठमाडौं, सिन्धुपाल्चोक, रामेछाप र दैलेखलगायत जिल्लाका नागरिकलाई सम्बन्धित पालिकाको क्वारेन्टाइनमा बस्ने गरी पठाइएको जानकारी दिए।
कोभिड–१९ कञ्चनपुरका सम्पर्क व्यक्ति सिद्धराज भट्टले जनशक्ति अभाव र आरडीटी परीक्षणका लागि किटको समेत अभाव रहेको बताए।
‘पालिका र जिल्लामा गरी आरडीटी गर्न हामीसित ४०० थानमात्रै किट मौज्दात छ’, उनले भने, ‘हामीसित जनशक्ति छैन, सीमाबाट सुरक्षा निकायले ल्याउँछन्, परीक्षण गर्न आग्रह गरेर मात्रै गर्ने गरिएको छ।’
उनले भारतबाट आउने नेपालीलाई बिहीवारसम्म आरडीटी जाँचपछि मात्रै सम्बन्धित पालिकामा पठाउने काम भएको बताए।
‘हिजोमात्रै हामीले १३९ जनाको आरडीटी जाँच गरेका थियौँ’, उनले भने, ‘अहिलेसम्म कञ्चनपुरमा दुई हजार ६९७ जनाको आरडीटी परीक्षण गरिएको छ।’
कोरोना परीक्षण नगरी भारतबाट आएका नागरिकलाई पठाउँदा कोरोनाको संक्रमण जोखिम बढेको छ। सुदूरपश्चिमको प्रमुख नाका गड्डाचौकी र दोधारा चाँदनीदेखि ब्रह्मदेव क्षेत्रबाट अवैध रुपमा भित्रिने क्रम बढेको हो। दशगजामा अलपत्र अवस्थामा रहेका नेपालीलाई दोधारा चाँदनीको महाकाली नगरपालिकाले खानपिनको व्यवस्थासमेत गर्दै आएको छ। केही समययता सुदूरपश्चिम नाका हुँदै भारतबाट घर फर्किनेको क्रम ह्वात्तै बढेको छ। यसअघि गत चैतमा सुदूरपश्चिममा भारतबाट मात्रै एक लाख ४३ हजार नागरिक घर फर्किएका थिए।
कञ्चनपुरका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी गोकर्णप्रसाद उपाध्यायले पालिकाले आफैँ आरडीटीलगायतका स्वास्थ्य परीक्षण आफैँ गर्छौं भनेपछि यहाँ आउनासाथ सम्बन्धित ठाउँ पठाउन थालिएको बताए।
‘भारतबाट आएकालाई पठाउन सुरक्षा निकायले आवश्यक समन्वय र फिल्डमा काम गरिरहेको छ’, उनले भने, ‘सीमावर्ती भारतीय बजारमा नेपाली आउने क्रम बढिरहेको जानकारी प्राप्त भएको छ।’
कञ्चनपुरमा हालसम्म ४६७ जनाको पीसीआर परीक्षण लिइएकामा बेदकोट नगरपालिकाका एक युवकमा कोरोना संक्रमण भेटिएको थियो। संक्रमित युवक उपचारपछि निको भएर घर फर्किसकेका छन्। बिहीवारसम्म यहाँका ३२ स्थानमा रहेको क्वारेन्टाइनमा ५०३ जना बसिरहेको जिल्ला प्रशासन कार्यालय कञ्चनपुरले जनाएको छ। भारतबाट नेपाली फर्कने क्रम बढेपछि स्थानीय तहले क्वारेन्टाइनको संख्या पनि बढाउँदै लगेका छन्।
भारतीय भूपू सैनिकलाई पेन्सन बुझ्न सास्ती
भारतका विभिन्न सुरक्षा फौजबाट अवकाश प्राप्त भूपूहरुले नेपाल–भारत सीमा बन्द हुँदा आफूहरुले पेन्सन बुझ्न समस्या भइरहेको दुखेसो पोखेका छन्।
कोरोना भाइरस नियन्त्रणका लागि गरिएको लकडाउनका कारण सीमावर्ती भारतीय बजारमा गएर पेन्सन रकम लिन नपाउँदा घर खर्च चलाउन गाह्रो भइरहेको उनीहरुको भनाइ छ। बैतडीको दशरथ चन्द नगरपालिका–६ सिमायलका भीमबहादुर चन्दले दुई महिनादेखि नाका बन्द हुँदा सिमावर्ती भारतीय बजार झुलाघाट जान नसकेको बताए।
‘पेन्सनबाटै घरको नुन, तेल खर्च चल्थ्यो’, भारतीय सेनाबाट अवकाश प्राप्त चन्दले भने, ‘अधिकांश भूपूहरु पेन्सन भारतमै बुझ्ने गर्छन्।’
पेन्सन बुझ्न जाने भूपूको सहजीकरणका लागि जिल्ला प्रशासन कार्यालयसित गुहार माग्दा कुनै सुनुवाइ नभएको चन्दको गुनसो छ।
‘प्रशासनले माथि लेखेर पठाएको छौँ, निर्देशन आएपछि मात्रै पहल गर्छौं भन्छ’, उनले भने, ‘नेपालबाटै पेन्सन बुझ्ने व्यवस्था भइदिए पनि हुन्थ्यो।’
बैतडीमा भारतीय फौजबाट अवकाश प्राप्तहरुको हकहित र तिनका आश्रित परिवारलाई विभिन्न क्षेत्रमा सहयोग पुर्याउन स्थापना भएको जिल्ला भूपू सैनिक बोर्डले पनि भूपू सैनिक पेन्सन बुझ्न जान नसक्ने अवस्था रहेको जनाएको छ।
‘सीमा सिल छ, माथिबाट पहल नभएसम्म खुल्ने सम्भावना छैन’, भूपू सैनिक बोर्ड बैतडीका प्रमुख टीकाबहादुर पुनले भने, ‘हाल बैतडीमा २०० भन्दा बढी भूपूहरु छन्।’
त्यसैगरी बोर्डले कञ्चनपुरमा समेत भारतीय सुरक्षा निकायबाट अवकाश प्राप्तको तथ्यांक संकलन गरिरहेको छ। यहाँको बैतडी, दार्चुला, कैलाली र डडेल्धुरालगायतका जिल्लामा भारतीय सुरक्षा निकायबाट अवकाश पाउनेको संख्या ठूलो छ।
‘केहीले यताकै एसबीआई र एभरेष्ट बैंकबाट पनि पेन्सन बुझ्ने गरेका छन्’, भूपू सैनिक बोर्ड भीमदत्तनगरका प्रमुख दयाकृष्ण भट्टले भने, ‘धेरैले सीमावर्ती बजारमै पुगेर पेन्सन बुझ्ने गरेको भए पनि लकडाउनले त्यो सम्भव हुन सकेको छैन।’
अंग्रेजी महिनाको शुरुवातमा सीमावर्ती बजार खटिमा, वनबसा र टनकपुरका विभिन्न बैंकमा पेन्सन बुझ्ने नेपालीको भीड नै लाग्छ। बैंकसँगै किनमेलका लागि आर्मी क्यान्टिनमा समेत घुइँचो लाग्छ। भारतीय सेनाको हवल्दारबाट अवकाश प्राप्त कञ्चनपुरको भीमदत्तनगरपालिका–७ हल्दुखालका गजेन्द्रबहादुर चन्दले दुई महिनादेखि पेन्सन लिन भारतीय बजार टनकपुर जान नपाएको बताए।
‘मार्चमा गएँ त्यसपछि जान पाइएन’, उनले भने, ‘पेन्सनकै भरमा परिवारको खर्च चलाउनेलाई निकै समस्या भएको छ।’
उनले कञ्चनपुरमा मात्रै भारतीय सुरक्षा निकायबाट अवकाश पाएका एक हजार २०० भन्दा बढी भूपू रहेको बताए।
