- ललित बसेल
साथै उनीहरुले सके केन्द्र नभए मौसमी राजधानी बनाउनुपर्ने आवाज जुम्ला, कालिकोटमा उठेको छ । छुट्टै प्रदेश र त्यसको केन्द्र सुर्खेत हुनुपर्ने माग राखेर सुर्खेतमा २०७२ मा आन्दोलन भयो। सुर्खेतबाट सुरु भएको आन्दोलन जुम्ला र जाजरकोटसम्म पुग्यो।
आन्दोलनका क्रममा सुर्खेतमा तीन जनाले र जुम्लामा एक जना मारिए पनि। थुप्रै घाइते तथा अपांग भएका छन्। प्रदेश प्राप्तिको आन्दोलनको सुरुवातको माग नै प्रदेश केन्द्र पनि थियो।
पर्याप्त पूर्वाधार
सुर्खेत साविकको मध्यपश्चिम विकास क्षेत्रको क्षेत्रीय सदरमुकाम पनि हो। जिल्लास्तरीय कार्यालयबाहेक क्षेत्रीय स्तरका दुई दर्जन बढी कार्यालयहरु यहीं छन्। कार्यालयमात्र नभई उनीहरुका आफ्नै भवन पनि यहीं छन्।यसका साथै सरकारद्वारा गठित कार्यदलले पनि सुर्खेतलाई नै प्रदेश राजधानी बनाउन सिफारिश गरेको छ भने क्षेत्रीय प्रशासकको संयोजकत्वमा गठित भवन निरीक्षण टोलीले पनि प्रदेश मन्त्रालयलगायत प्रदेशसभा भवनजस्ता संरचनाहरुको अवलोकन गरेर राख्नका लागि सिफारिश गरिसकेको छ।
यहीं रहेका कार्यालयहरुलाई मर्मत सम्भार गर्न ३३ करोड रुपैयाँ लाग्ने अनुमान गरिएको छ। बनिसकेका संरचनाको मर्मत गर्न मात्रै करौडौं लाग्नेमा यदि जुम्लामा राखियो भने भवन बनाउन आवश्यक पर्ने जग्गा अधिग्रहण गर्नदेखि काम सुरु गर्नुपर्दछ।
ठूलो बजेट संरचना निर्माणमै खर्च गर्नुपर्दछ। तसर्थ सुर्खेतसँग पर्याप्त भौतिक पूर्वाधार भएको कारणले सुर्खेतमै प्रदेश केन्द्र उपयुक्त छ।
सुरक्षाका दृष्टिले बलियो
सुर्खेत सुरक्षाका दृष्टिले अन्य जिल्लाको तुलनामा बलियो छ। नेपाली सेनाको मध्यपश्चिम पृतना यहीं छ। त्यस्तै ६ नं. प्रदेश प्रहरी कार्यालय पनि यहीं छ। सशस्त्र प्रहरीको बाहिनी पनि यहीं छ। अनुसन्धान ब्यूरोको सशक्त टोली छ।कुनैपनि बेला आइपर्ने सम्भावित घटना, दुर्घटनाका लागि आवश्यक पर्ने ठूलो सुरक्षा फौज सुर्खेतमै रहेकााले प्रदेश राजधानी सुर्खेतमै उपयुक्त छ।
सडक सञ्जालको केन्द्र
सुर्खेत नेपालमा सवैभन्दा धेरै जिल्लाको सीमाना छुने दोस्रो जिल्लामा पर्दछ। सुर्खेतले दैलेख, बर्दिया जाजरकोट, सल्यान, अछाम, कैलाली र डोटी गरी सात वटा जिल्ला छुन्छ।सुर्खेतदेखि जुम्ला जोड्ने कर्णाली राजमार्ग, डोटी जोड्ने गुटु बेनीघाट सडक, दाङ जोड्ने दाङ पुरन्धारा सडक, बर्दिया जोड्ने भुरीगाउँ तेलपानी सडक, कैलाली जोड्ने तातापानी बाबियाचौर सडक, डोल्पा जाजरकोट सल्यान जोड्ने छिन्चु जाजरकोट सडक, दैलेख जोड्ने सुर्खेत दैलेख सडक, बाँके जोड्ने कोहलपुर सुर्खेत सडक रहेकाले सडक सञ्जालको केन्द्रविन्दु हो सुर्खेत।
दलहरुको घोषणा पनि सुर्खेत
नेकपा एमाले, नेकपा माओवादी केन्द्रलगायतका ठूला दलले प्रदेश नं. ६ को राजधानी सुर्खेत नै भएको घोषणा गरिसकेका छन्।एमालेको प्रदेश बैठकले प्रदेशको नाम कर्णाली र राजधानी सुर्खेत पारित गरिसकेको छ। नेकपा माओवादी केन्द्रले पनि सोही नाम पारित गरिसकेको छ। कांग्रेसले पनि औपचारिक निर्णय नगरेपनि सुर्खेतलाई प्रदेश राजधानी बनाउने बताइसकेको छ।
अन्य जिल्लाको पनि पायक
प्रदेश नं. ६ का १० वटा जिल्ला मध्ये धेरैजसोको लागि सुर्खेत नै पायक पर्छ। जाजरकोट, रुकुम, सल्यान, दैलेखका लागि सुर्खेत पायक पर्छ।यस्तै कर्णालीका लागि कालीकोट, डोल्पा, हुम्लाले पनि सुर्खेत नै पायक मान्छ । जुम्ला केन्द्र भए पुग्नका लागि समस्या हुने हुँदा त्यहाँका बासिन्दालाई सुर्खेत झर्न छिटो हुन्छ। सवैजसो कर्णालीबासीले सुर्खेतका कुनै न कुनै स्थानमा घरजग्गा जोडिसकेका छन्। तसर्थ जुम्लाभन्दा पनि सुर्खेत पायक पर्दछ।
