काठमाडौं : ग्लामर, मनी र विश्वका स्टार खेलाडीहरुको जमघट रहने इन्डियन प्रिमियर लिग (आइपीए)को ११औँ संस्करण आजदेखि भारतमा सुरु हुँदैछ। सन् २००८ मा सुरु भएको आइपीएललले विश्व टी-२० क्रिकेटको संरचनालाई नै बदल्ने काम गर्यो।
अहिलेसम्म आइपीएलको १० सिजन भइसकेको छ। आइपीएलको फलो गर्दै विश्वका अन्य देशमा पनि त्यस्तै शैलीमा टी-२० लिग सुरु भइसकेको छ।
११औँ संस्करणको आइपीए अप्रिल ७ बाट सुरु भएर मे २७ सम्म सञ्चालन हुनेछ। लिगमा कूल ८ टोलीको सहभागिता रहनेछ।
आइपीएलमा पहिलो पटक नेपाली खेलाडी समेत अनुबन्ध भएका छन्। युवा नेपाली लेगस्पीनर सन्दीप लामिछानेलाई दिल्ली डेयरडेभिल्सले अनुबन्ध गरेको हो।
यस सिजनको उद्घाटन खेल साविक विजेता मुम्बई इन्डियन्स र चेन्नाई सुपर किंग्सबीच मुम्बईको घरेलु मैदान वानखडे स्टेडियममा हुनेछ। खेल राती ८ बजे सुरु हुनेछ। त्यसअघि ग्लामरस शैलीमा आइपीएलको उद्घाटन समारोह हुनेछ।
चेन्नाईसँगै राजस्थान रोएल्स २ वर्षको प्रतिबन्ध पछि आइपीएलमा पुनरागमन गर्दैछन्।
दुवै टिमलाई खेलमा फिक्सिङ गरेको आरोपमा सन् २०१५ मा भारतको सर्वोच्च अदालतले गठन गरेको लोढा कमिटिले दुई वर्षको प्रतिबन्ध लगाएको थियो। २०१६ र २०१७ को सिजनमा यी दुई टिमको स्थानमा गुजरात लायन्स र राइजिङ पुने सुपरजेन्ट्सले खेलेका थिए।
५ पूर्व विजेता, ३ टिमले उवाधि जित्न बाँकी
११औँ संस्करणमा मुम्बई, चेन्नाई, राजस्थानसहित दुई पटकको विजेता कोलकता नाइट राइडर्स, एक पटकको विजेता सनराइजर्स हैदरावाद, अनी रोएल च्यालेन्जर्स बैंगलोर, दिल्ली डेयरडेभिल्स र किंग्स-११ पञ्जाव रहेका छन्।
यस सिजन आइपीएल खेल्ने ८ मध्ये ५ टिमले यसअघि उपाधि जितिसकेका छन्। बैंगलोर, दिल्ली र पञ्जावले मात्र १० सिजन खेल्दा पनि उपाधि जित्न सकेका छैनन्। आइपीएलमा अहिलेसम्म ६ टिम च्याम्पियन बनेका छन्।
अहिलेसम्म मुम्बईले सर्वाधिक ३ पटक आइपीएलको उपाधि जितेको छ। मुम्बईले सन् २०१३, २०१५ र २०१७ मा उपाधि जितको थियो। चेन्नाई र कोलकताले २-२ पटक उपाधि जित्दा, राजस्थान र सनराइजर्स र डेक्कन चार्जसले समान १ पटक उपाधि उचालेका छन्। राजस्थानले सन् २००८ को पहिलो संस्करणको उपाधि जितेको थियो भने दोस्रो संस्करणमा डेक्कन च्याम्पियन बनेको थियो। सन् २०१० र २०११ मा चेन्नाईले लगातार उपाधि जितेको थियो। कोलकताले सन् २०१२ र २०१४ मा उपाधि जितेको थियो।
७ भारतीय कप्तान
आइपीएल-११ मा सहभागि ८ टिममध्ये ७ टिममा भारतीय खेलाडी कप्तान छन्। एक टिममा मात्र विदेशी खेलाडी कप्तानको रुपमा रहनेछन्।
सनराइजर्सको कप्तानी न्यूजिल्याण्डका खेलाडी केन विलियमसनले गर्दैछन्। यसअघिका कप्तान डेविड वार्नर बल टेम्परिङ काण्डमा एक वर्षका लागि निलम्वनमा रहेका कारण काण विलियमसनले पहिलो पटक आइपीएलमा कप्तानी गर्न लागेका हुन्। यस्तै राजस्थान रोएल्सको कप्तान रहेको स्टिभ स्मिथ पनि वार्नरसँगै निलम्वनमा परेका कारण भारतीय खेलाडी अजिन्का रहानले कप्तानी गर्नेछन्।
रोहित शर्माले मुम्बईको कप्तानी गर्नेछन् भने महेन्द्र सिंह धोनीले चेन्नाईको कप्तानी गर्नेछन्। विराट कोहलीले बैंगलोरको, गौतम गम्भिरले दिल्लीको, रविचन्द्रन आश्विनले पञ्जाव तथा दिनेश कार्तिकले कोलकताको कप्तानी गर्नेछन्।
आइपीएलका रेकर्ड
आइपीएलको एक दशक इतिहासमा विभिन्न खालको रेकर्ड बनेका छन्। सर्वाधिक विकेट लिने खेलाडी आइपीएलको यस सिजन देखिने छैनन्। श्रीलंकन लाथिस मालिंगाले आइपीएलमा सबैभन्दा धेरै विकेट लिएका छन्। यस्तै सर्वाधिक रन बनाउने खेलाडी भारतका सुरेश रैना हुन्। भारतकै कोहलीले ४ हजार ४१८ रन बनाएका छन्।
मालिंगाले ११० खेलमा १५४ विकेट लिएका छन्। यस्तै रैनाले १६१ खेल खेल्दै ४ हजार ५४० रन बनाएका छन्। एक शतक र ३१ अर्धशतक प्रहार गरेका रैनाले १७३ छक्का र ४०२ चौका प्रहार गरेका छन्।
यसैगरी वेष्ट इन्डिजका क्रिस गेलले आइपीएलमा सर्वाधिक शतक प्रहार गरेका छन्। गेलले १० सिजन खेल्दा ५ शतक प्रहार गरिसकेका छन्। सबैभन्दा धेरै छक्का पनि क्रिस गेलले प्रहार गरेका छन्। १०० खेल खेलेका गेलले २६५ छक्का प्रहार गरेका छन्। एकै खेलमा धेरै छक्का हान्ने रेकर्ड पनि गेलकै नाममा छ। गेलले सन् २०१३ मा पुने वारियर्स विरुद्धको खेलमा बिष्फोटक ब्याटिङ गर्दै १७५ रन बनाउने क्रममा १७ छक्का प्रहार गरेका थिए। उक्त खेलमा गेलले ३० बलमै शतक प्रहार गर्दै सबैभन्दा छिटो शतक प्रहार गर्ने रेकर्ड बनाएका थिए।
सबैभन्दा छिटो अर्धशतक प्रहार गर्ने रेकर्ड भने वेष्टइन्डिजकै सुनिल नारिन र भारतका युसुफ पठानको नाममा छ। नारिनले सन् २०१७ मा बैँगलोरविरुद्ध तथा पठानले सन् २०१४ मा सनराइजर्स विरुद्ध १५ बलमै अर्धशतक प्रहार गरेका थिए।
भारतीय खेलाडी अमित मिश्राले आइपिएलमा सर्वाधिक ३ ह्याट्रिक विकेट लिएका छन्। ११औँ सिजनमा दिल्लीबाट खेल्ने मिश्राले डेक्कनबाट २ तथा सनराइजर्सबाट १ ह्याट्रिक विकेट लिएका थिए।
सन्दीप पहिलो नेपाली खेलाडी
१७ वर्षीय युवा लेग स्पीनर सन्दी लामिछानेले दिल्लीले अक्सनमा २० लाख भारुमा अनुबन्ध गरेको हो। सन्दीप आइपीएलमा पुग्ने पहिलो नेपाली खेलाडी समेत हुन्। उनले दिल्लीबाट कुनै खेल खेलेमा आइपीएल खेल्ने पहिलो नेपाली खेलाडी समेत बन्नेछन्।
अक्सनअघि गोप्य रुपमा ट्रायल दिन दिल्ली पुगेका सन्दीपलाई अक्सनमा दिल्लीले नै किनेको हो। केही समयअघि दिल्लीका म्यानेजर र सिइओसहितको टोली काठमाडौं आएर सन्दीपलाई दिल्लीको नम्बर वान जर्सी हस्तानतरण गरेको थियो।
सन्दीपलाई अनुबन्ध गरेसँगै दिल्लीले आफ्नो सामाजिक सञ्जालमा सन्दीपका बारेमा पोष्ट गर्ने, सन्दीपले खेलेका खेलहरुको फलो गर्ने लगायत काम गरिरहेको छ। यस्तै दिल्लीका कोच रहेका अष्ट्रेलियन रिक्की पोन्टिङ कप्तान गौतम गम्भिरले पनि सन्दीपको प्रशंसा गरेका छन्।
सन्दीपको टोली दिल्लीको पहिलो खेल आइतवार पञ्जावसँग रहेको छ।
