काठमाडौं : कर्णाली नदीले बर्दियातर्फ कटान तीब्र पारेपछि सत्ती पुल, बर्दियाको राजापुर र टीकापुर–८ स्थित श्रीलंका गाउँ जोखिममा परेका छन्।
कैलाली र बर्दिया जोड्ने सत्ती पुलको बर्दियातर्फ कटान भएपछि पुल र बस्ती जोखिममा परेको हो। पुलको उत्तरपट्टि करिब २० मिटरमाथि निर्माण गरिएको तटबन्ध भत्किएको र ड्याम भासिएर भत्कन थालेको छ। सत्ती पुल निर्माण भएदेखि नै जोखिममा रहेको स्थानीय बताउँछन्।
हरेक वर्ष बर्दियातर्फ भत्कँदै गएको नदीको भँगालो बर्दियातर्फ छिर्ने जोखिम बढेको छ। बर्दियातर्फ नदीको भँगालो पसेमा टीकापुर-८ श्रीलंका डुबानमा पर्ने जोखिम छ। त्यहाँ करिब ५० परिवार बस्दै आएका छन्। हजारौं बिघा खेती कटानको जोखिममा छ। श्रीलंकामा बस्ती सुरक्षाका लागि सशस्त्र प्रहरीको विओपी रहेको छ।
‘त्यहाँ विद्यालय, आधारभूत स्वास्थ्य इकाइ छ। कटान बढेमा त्यहाँका नागरिक अन्यत्र सार्नुपर्छ’, टीकापुर-८ का वडाध्यक्ष दीर्घबहादुर ठकुल्लाले भने, ‘शनिबार कटान क्षेत्र र श्रीलंका बस्ती अनुगमन र स्थानीयसँग छलफल भएको छ। नदी बस्तीमा पस्नसक्ने जोखिम रहेकाले त्यहाँका नागरिकलाई उद्धारका लागि नगरपालिका तयारी अवस्थामा रहेको छ। साथै अत्यावश्यक सामान सुरक्षित राख्न भनेका छौँ। बढी वर्षा भएर कटान बढेमा बस्ती सार्छौं।’
नदी बर्दियातर्फ पसेमा राजापुर क्षेत्रको जंगल र राजापुरका विभिन्न बस्ती र बजारसमेत जोखिममा पर्नेछ। गतवर्ष पनि कैलाली र बर्दिया जिल्ला जोड्ने हुलाकी राजमार्गमा रहेको यो पुल अवरुद्ध भएपछि ६ दिन बन्द गरिएको थियो। पुलको पूर्व अर्थात् बर्दियातर्फको भाग भासिएपछि आवागमन अवरुद्ध भएकामा मर्मतपछि पुनः संचालन भएको थियो।
‘पुलको भासिएको ठाउँमा ठूलाठूला ढुङ्गा हालेर खम्बामा अड्याएर सडक मर्मत गरिएको थियो’, स्थानीय सुरेश ठकुल्लाले भने, ‘कर्णाली नदीबाट उत्पन्न जोखिम न्यूनीकरणका लागि कैलाली र बर्दिया मिलेर काम गर्न आवश्यक छ।’
सत्ती पुल भएर दैनिक सयौँ सवारीसाधन र हजारौँ नागरिक आवतजावत गर्दछन्। नदी कटान भएर बस्ती पसेमा राजापुर-४ को सङ्घर्षनगर, मुक्त कमैया बस्ती, छेदियालगायत दर्जन गाउँमा बाढी पस्ने खतरा बढ्नेछ। जलस्तर बढ्दै गएपछि कर्णालीमा हरेक वर्ष नदी कटान र नदीले धार परिवर्तन गर्ने गरेको छ। पानीको बहाव बढी भएकाले ठूलो बाढी आउनासाथ पुल बगाउने जोखिम बढेको छ।
पाँच सय ३१ मिटर लामो पुल ६ वर्षअघि रु ४६ करोड लागतमा रसुवा कन्स्ट्रक्सनले निर्माण गरेको हो। हुलाकी सडक आयोजनाअन्तर्गत सत्ती पुलमा १४ पिलर छन् । कर्णाली नदीले पश्चिमतर्फ धार परिवर्तन गर्दै पूर्वतर्फ बग्न थालेकाले यहाँ थप एक पिलर निर्माण गर्नुपर्ने थियो । पूर्वतर्फ कटान गरेको ठाउँमा थप एक पिलर राख्नुपर्ने स्थानीय र प्राविधिकले पुल निर्माणकै क्रममा सल्लाह दिँदै आए पनि सम्झौता नै नभएको भन्दै बन्न सकेन। एउटा पिलर नथपिएकै कारण पुल जोखिममा रहेको हो। रासस
