काठमाडौं : विसं २०७२ वैशाख १२ गतेको भूकम्पले क्षतिग्रस्त हनुमानढोका दरबार क्षेत्रको विश्वेश्वर महादेव मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि साढे सात वर्षपछि शिलान्यास भएको छ। राजा भुपालेन्द्र मल्लको पालामा बनेको मन्दिर तीन तहको पेटीमा थियो। भूकम्पले क्षति गरेको मन्दिर साढे सात वर्षपछि पुनः निर्माण गर्न लागिएको हो।
विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत वसन्तपुर दरबार क्षेत्रबाट विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत स्वयम्भू क्षेत्रमा जाने सम्पदा पदमार्ग पुनः स्थापनाको घोषणा गर्न आज आयोजित कार्यक्रममा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्ययनमन्त्री जीवनराम श्रेष्ठले मन्दिर पुनः निर्माणको शिलान्यास गरेका हुन्। यो पदमार्गमा एक सय ४० सम्पदा पर्ने जनाइएको छ। त्यसमध्ये भूकम्पले क्षति गरेका २२ वटा सम्पदाको पुनःनिर्माण गर्नुपर्नेछ। सम्पदा पुनःनिर्माणका लागि सहरी विकास मन्त्रालयले काम सुरु गरिसकेको कार्यक्रममा मन्त्री श्रेष्ठले जानकारी दिए।
विष्णुमती नदीमाथिको सम्पदा मार्गमा मान्छे हिँड्ने पुल पनि बनाइने उनले सुनाए। श्रेष्ठले भने, 'सम्पदा क्षेत्रका घरलाई आधुनिकताबाट पुरानो मौलिक शैलीमा परिवर्तन गरिनेछ। महानगरपालिकालगायत सरोकार भएका संस्थाबाट पनि यसका लागि सहयोगको आशा गरिएको छ।'
सम्पदा क्षेत्रमा राखिने पसल पनि पुरातात्विक एवं मौलिक शैलीको राखेर पर्यटकलाई आकर्षित गर्ने नीति मन्त्रालयले लिएको छ। पर्यटक आकर्षित गर्न भ्रमण दशक घोषणा भइसकेकाले हनुमानढोका दरबार क्षेत्रस्थित काठमाडौं महानगरपालिका-१९ का पिछडिएका सम्पदाको विकासमा पनि काम हुने प्रतिबद्धता मन्त्री श्रेष्ठको छ।
मन्त्रालयका सचिव सुरेश अधिकारीले कोरोनाले थला परेको पर्यटन क्षेत्रको प्रवर्द्धनकै लागि भ्रमण दशक घोषणा गरिएको जानकारी गराए। पर्यटकलाई आकर्षित गर्न विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत सम्पदा क्षेत्रको विकास एवं प्रवद्र्धन गरिनुपर्ने उनको भनाइ थियो।
पुरातत्व विभागका महानिर्देशक दामोदर गौतमले हनुमानढोकाबाट स्वयम्भूसम्म एक सय ४० सम्पदा रहेको उल्लेख गर्दै तिनको प्रवर्द्धनका लागि सम्पदा मार्गले सहयोग गर्ने विश्वास व्यक्त गरे। कार्यक्रममा हनुमानढोका दरबार क्षेत्रका सम्पदाका बारेमा जानकारी दिने उद्देश्यले लेखिएको पुस्तकको मन्त्री श्रेष्ठले विमोचन गरेका थिए। अनिल चित्रकारले लेखेको पुस्तक हनुमानढोका दरबार हेरचाह अड्डाले प्रकाशन गरेको हो। तीन सय पृष्ठको पुस्तकले यस क्षेत्रका सम्पदा र तीनको महत्वका बारेमा प्रकाश पारेको लेखक चित्रकारले जानकारी दिए।
कुती र केरुङ व्यापार गर्न जानेको केन्द्रका रुपमा १५औँ शताब्दीमा काष्ठमण्डप रहेको उल्लेख गर्नुहुँदै उनले यहाँ आएर बस्नेलाई भात खुवाउने गुठी पनि रहेकामा अहिले लोपोन्मुख अवस्थामा रहेको बताए। तत्कालीन अवस्थामा काठमाडौं छिर्ने ३२ ढोका थिए भन्ने विषय पनि पुस्तकले उजागर गरेको हनुमानढोका दरबार हेरचाह अड्डाका कार्यालय प्रमुख सन्दीप खनालले बताए।
